Voor alle mensen ter wereld is licht een basisbehoefte. Gelukkig hebben we daarvoor een zon die ons overdag gratis en voor niets voorziet van licht. En `s nachts waren we meestal druk bezig met slapen. Iets waar je over het algemeen juist zo min mogelijk licht bij wilt hebben. Maar ja, dat ging misschien vroeger zo. Inmiddels is de maatschappij zo veranderd dat hij eigenlijk 24 uur per dag voort dendert. Bijzonder genoeg is de uitvinding van de gloeilamp daar ontzettend belangrijk voor geweest. Zonder gloeilamp was er bijvoorbeeld nooit straatverlichting geweest, nooit een televisie geweest en was er ook geen verkeer mogelijk geweest in het donker. Met alle gevolgen van dien.

Milieuvriendelijk licht

Zonder licht zijn we nergens, maar wat inmiddels wel een steeds grotere vraag wordt, is wat voor soort licht we dan willen gebruiken? De ouderwetse gloeilamp wordt sinds 2009 niet meer gemaakt en mag sinds 2016 ook niet meer worden verkocht. De belangrijkste reden daarvoor is dat de lamp slecht is voor het milieu. Niet omdat een gloeilamp schadelijke stoffen uitstoot, maar wel omdat hij veel meer energie verbruikt dan de alternatieve lampen die inmiddels op de markt zijn gebracht, zoals de spaarlamp, maar eigenlijk vooral de led verlichting. Meer energieverbruik betekent meer CO2 uitstoot en dat is wel slecht voor het milieu.

Waarom led strips gebruiken?

Je bent eigenlijk een dief van eigen portemonnee als je gloeilampen gebruikt in huis in plaats van bijvoorbeeld led strips. Gemiddeld verbruikt de gloeilamp ongeveer 25 keer zoveel energie als de led strip. Dat houdt in dat als je beide lampen een jaar lang aan laat staan, je ongeveer vijftig euro aan energiekosten moet betalen voor de gloeilamp, maar slechts twee euro voor de led strip. In theorie kunnen de lampen van led strips honderd procent van de energie omzetten in licht. Daarmee is het de meest efficiënte lamp die er op dit moment is. In de praktijk wordt dit echter niet gehaald. Als fabrikanten namelijk een lamp zouden fabriceren die echt honderd procent zijn energie omzet, zou de aanschafprijs wel erg hoog worden.

Het verschil tussen strips en lampen

Hoe werken led strips nou eigenlijk? En waar kun je ze voor gebruiken? Ten eerste is het belangrijk om het verschil te weten tussen een led lamp en een led strip. Led strips zijn heel simpel een aan elkaar gesloten circuit van kleine led lampjes. Het gebruik daarvan kan heel handig zijn in huis en dat heeft voor een groot deel te maken met de nadelen die aan led lampen kleven. Led lampen zenden namelijk beperkt licht uit en ook nog in een specifieke hoek. Dit in tegenstelling tot een gloeilamp die met gemak een hele kamer verlicht. Om toch overal in een ruimte licht te creëren kun je heel goed strips gebruiken. Dat is veel goedkoper in de aanschafprijs dan meerdere ‘normale’ led lampen en het licht wordt door middel van de strips ook beter verspreid door de hele ruimte heen.

Sfeerverlichting

Als je led strips goed verwerkt in bijvoorbeeld je plafond kun je ze bovendien heel goed gebruiken voor sfeer. Een hele rij lampjes naast elkaar kan, mits goed ingebouwd, zorgen voor een sfeervol gevoel in je huiskamer of keuken. Bovendien nemen ze maar weinig ruimte in beslag en kun je een led strip dus op veel meer plaatsen inbouwen dan een normale lamp. Denk bijvoorbeeld aan de opbergkastjes boven je aanrecht. Een ander punt is dat led strips in principe altijd dimbaar zijn, waardoor je zelf kunt instellen hoe fel je hem laat branden. Ook is het mogelijk om een RGB strip te gebruiken. RGB staat voor rood, groen en blauw. Met RGB strips kun je alle mogelijke kleurenpatronen creëren. Heel leuk voor wat extra sfeer in de woonkamer of keuken.

Andere voordelen

Behalve het sfeereffect hebben led strips nog veel meer voordelen. Zo gaan ze veel langer mee dan andere lampen. Een beetje goed lampje uit een led strip heeft zo`n 30.000 branduren. Wellicht is zo’n getal wat lastig voor te stellen. Het komt er op neer dat als je de led strip iedere dag acht uur aanzet, hij ongeveer tien jaar meegaat. Geen gedoe dus met het regelmatig vervangen van lampen die kapot gaan. Wil je een onderhoudsvrij huis? Dan is het gebruik van led strips een hele handige oplossing.
Een andere eigenschap van led strips is het gebrek aan warmte dat ze uitstralen. Omdat ze de elektriciteit veel efficiënter omzetten in licht dan bijvoorbeeld een gloeilamp, blijven ze koud. Dat is vooral heel handig als je kleine kinderen hebt die worden aangetrokken door de lampen. Ze kunnen ze rustig aanraken, zonder dat ze hun handen branden. Bovendien vermindert het ook het risico op brandgevaar in huis en veroorzaken ze geen donkere vlekken op je muur of plafond.

Nadelen van led strips

Zitten er dan ook nog nadelen aan led strips? Ja, waarvan de belangrijkste de aanschafprijs is. Het installeren van led verlichting in je huis is een investering, waarvan je na afloop de voordelen oogst. Wil je echt overal in huis je oude lampen vervangen door led strips of andere led verlichting, dan moet je waarschijnlijk een groot bedrag neertellen om alle led strips te kopen. Een extra nadeel bij led strips is bovendien dat ze op een goede manier geplaatst moeten worden. Je zult dus extra tijd en energie moeten investeren om ze op te hangen en op een mooie manier te bevestigen. De voordelen komen echter vanzelf. De investering van een led strip haal je er namelijk binnen een jaar alweer uit, vanwege de lagere energiekosten. Hoe groter dus je investering en hoe meer oude lampen je vervangt door led strips, hoe groter je rendement.

Een huis zonder verlichting door lampen is bijna niet meer voor te stellen. Dankzij lampen hebben we altijd en overal licht en zelfs wanneer we dat willen. Waar we welke verlichting het beste kunnen inzetten, heeft te maken met een groot aantal factoren.

Lampen: welk type moet je kiezen?

In een doorsnee huis vind je allerlei typen lampen. Uiteraard hanglampen, plafondlampen en staande lampen. Is dit voldoende om een huis sfeervol te maken of is daar meer voor nodig? Kan een kamer volstaan met een enkele hanglamp of een plafondlamp? En waar zet je een staande lamp in? Of is er andersoortige verlichting die hier gebruikt kan worden? Er is een aantal richtlijnen die je kunt volgen bij het kiezen van een lamp.

1. In de woonkamer moeten minimaal 4 lichtpunten zijn. Dus naast een of twee plafondlampen zeker ook twee andere armaturen.

2. Gemiddeld heb je per m2 woonruimte minimaal 20 Watt aan licht nodig. Dus een woonkamer van 35 m2 moet minimaal 700 Watt aan licht hebben.

3. Op een slaapkamer gelden andere regels.
a. Is het een kinderslaapkamer, dan zijn er minimaal twee lichtpunten nodig. Naast de lamp aan het plafond bijvoorbeeld ook een nachtlampje.
b. Is het een jongerenkamer, dan is minimaal een extra lichtpunt nodig dat veel licht geeft. Dit als ondersteuning bij het leren, lezen of het werken op de laptop.
c. Op werkplekken, zoals het thuiskantoor maar vooral ook de keuken, moet er altijd voldoende licht zijn. Er mogen geen schaduwen zijn. Die kunnen ongelukken veroorzaken, evenals dat met slecht licht het geval is.

4. Op donkere plekken zoals bij trapopgangen vaak het geval is, is goed, helder licht noodzakelijk om struikelen te voorkomen. Dat is dubbel zo belangrijk bij oudere personen. Kies dus een heldere lamp.

5. Energiebesparing. Men gaat ervan uit dat circa 16% van het totale energieverbruik op gaat aan verlichting. Het loont dus om te kiezen voor energiezuinige lampen, zoals LED-lampen. Maar er kunnen overwegingen zijn, zoals bij een mooie kroonluchter, om voor halogeen te kiezen. Zeker ook omdat de kroonluchter slechts zelden langdurig gebruikt zal worden. De mix aan lampen bepaalt uiteindelijk hoeveel energie er verbruikt wordt. Lampen die te weinig licht geven, zijn op den duur duurder omdat je de neiging hebt dan meer lampen aan te maken.

Maak een lichtplan

Wie besluit te verbouwen of bij nieuwbouw, wordt aanbevolen om vooraf een zogenoemd lichtplan te maken. Dat is meer dan vaststellen waar aansluitpunten moeten komen, dat hoort meer bij het stroomplan. Het lichtplan is letterlijk een plan waar welke soort verlichting zal worden geïnstalleerd. Eén richtlijn geldt altijd en die geldt ook voor het stroomplan: je hebt nooit te veel stopcontacten. Een groot aantal aansluitpunten zorgt ervoor dat er geen verlengsnoeren of iets dergelijks door de kamer lopen. Vaststellen waar de lamp aan het plafond en de hanglamp komen, is dus slechts een eerste stap. Probeer ook na te denken over de sfeerverlichting, over verlichtingsplekken, zoals een lamp bij of boven een bankstel, en ook over de plek van de staande lampen. Bepaal verder waar dimmers gebruikt worden want je hebt voor bepaalde gelegenheden veel licht nodig, terwijl je over het algemeen mogelijk liever voor sfeerverlichting kiest.

Hanglampen en plafondlampen

Hanglampen en plafondlampen zijn bij voorbaat geschikt om “groot licht” te geven. Een woonkamer heeft namelijk veel licht nodig wanneer de kinderen aan de eettafel hun huiswerk maken of tijdens een feest. Dat betekent dat de keuze van zowel de plafondlamp als van hanglampen hier een rol speelt. Voor de staande lamp geldt veeleer dat ze op een plek staat, waar je zit te lezen. Een extra reden om voor een hangende lamp te kiezen, kan de plek zijn waar deze wordt geplaatst. Het is een ideale lichtbron op gangen of in halletjes. Tevens kan ze gebruikt worden voor het extra belichten van tafels. Hanglampen worden vaak vervangen door plafonnières. Soms is dat jammer, want een hangende lamp biedt net dat beetje extra wat je nodig hebt. De Eglo Newton is bijvoorbeeld uiterst geschikt boven een keukentafel, terwijl de Eglo Pasteri ideaal is voor boven een mooie eettafel. Beide lampen dragen door hun vormgeving bij aan een moderne inrichting. Voor een slaapkamer zijn de Eglo Priddy, de Eglo Carlton 2 of de Eglo Tarbes beter geschikt. Zeker wanneer ze gecombineerd worden met wandlampen als de Eglo Troy 3 of de Eglo Stockbury.

Sfeerverlichting is meer dan lampen alleen

Licht is veel meer dan een paar plafondlampen ophangen in combinatie met een staande lamp, zoals de stijlvolle Eglo Maserlo of de Eglo Pinto. Daarom het advies een lichtplan te maken. Net zoals de inrichting van het interieur om een gedegen plan vraagt, heeft ook de verlichting dat nodig. Wil een huis sfeervol, warm en uitnodigend worden, dan is er veel meer nodig dan zo hier en daar een lampje. Wellicht helpt het volgende kleine stappenplan om tot een lichtplan te komen.

1. Bepaal aan de hand van de grootte en de aard van de ruimte hoeveel licht minimaal nodig is.

2. Stel vast wat er aan extra licht nodig is. Denk daarbij aan werkplekken, zoals de keuken of bureaus. Hiervoor kun je overigens ook leuke tafellampen gebruiken, zoals de eigengereide Eglo Bradford lamp. Zeker op een jongerenkamer zal die lamp goed tot zijn recht komen.

3. Kijk waar sfeerverlichting gewenst is. Algemeen gesteld geldt hier dat je wel het licht, maar niet per sé de lichtbron wilt zien. Inbouwspots, zoals de EVN of de Ranex bieden heel wat aan mogelijkheden voor zowel het plafond alsook de muur.

4. Leg kabelgoten waar langere snoeren gebruikt moeten worden. Stel dat de staande lamp een extra verlengsnoer nodig heeft, kies er dan voor om een nieuwe snoer aan de lamp aan te brengen en die via een kabelgoot naar het stopcontact te leiden. Op die manier wordt voorkomen dat iemand over een snoer kan struikelen, maar wat nog veel belangrijker is, het is dan uit zicht. Mooi opgeborgen.

5. Durf buiten de geijkte paden te treden. Kies voor de woonkamer liever de Eglo Almana dan de gebruikelijke plafondlamp. Of voor een plafondlamp als de Eglo Pawedo die er niet alleen prachtig uit ziet, maar naar alle kanten veel licht biedt. Ideaal voor boven een zithoek, zeker met dimmogelijkheid.

Lampen als onderdeel van het interieur

Een mooi armatuur vereist een passende lamp. Zo heeft onderzoek aangetoond dat het voor een kinderkamer lonend kan zijn om te kiezen voor drie lichtpunten. Naast de gebruikelijke lamp aan het plafond en het nachtlampje, zoals de Ansman muis, kunnen extra hanglampen voorzien van speciale lampen die een soort blauw licht geven, helpen om de nachtrust te verbeteren. Het hedendaagse kind wordt overladen met indrukken. Denk aan tv, de laptop en games. Dat komt nog eens bovenop alle nieuwe dingen die het dagelijks leven hen nu al biedt. Wie ’s avonds een half uurtje tijd neemt om bijvoorbeeld voor te lezen, samen te lezen of gewoon een leuk gesprek te hebben voor het slapen gaan en dat op een slaapkamer doet die voorzien is van dit speciale licht, helpt het kind sneller in slaap te komen en vooral veel beter te slapen. Zeker het overwegen waard. Wandlampen, zoals de Eglo Priddy, helpen de nachtrust en daardoor de rust van het kind te bevorderen. Iets dat zich direct uitbetaalt door betere concentratie op school, minder vermoeidheid en een kind dat opgewekter en minder zeurderig functioneert. Uiteraard geldt dit ook voor jongeren en voor onszelf. Wie gebruik maakt van de ondersteuning die licht kan bieden, zal daar wel bij varen. Het loont om bij de aankoop van lampen hiernaar te vragen en het uit te proberen. In dit geval betreft het blauwkleurende LED verlichting die 3500 Kelvin produceert. Zo wordt moderne verlichting steeds meer een integraal onderdeel van de inrichting van een huis. Mooie armaturen, lampen die als lichtbron dat bieden wat op dat moment noodzakelijk is, in combinatie met een weloverwogen lichtplan dragen bij aan een sfeervol huis, waar iedereen zich happy voelt.